Waarom etiketten lezen belangrijk is?
Etiketten zijn informatieve labels die op voedselverpakkingen worden geplaatst. Ze bevatten belangrijke informatie over het product, zoals de ingrediënten, voedingswaarde, allergenen en houdbaarheidsdatum. Etiketten lezen en begrijpen is essentieel voor bewuste consumenten, omdat het hen in staat stelt om weloverwogen keuzes te maken bij het kiezen van voedingsmiddelen. Het lezen van etiketten draagt bij aan een gezonde en geïnformeerde voedingskeuze. In dit artikel leggen we je uit hoe je etiketten kunt leren lezen.
Op etiketten van levensmiddelen tref je onder meer het volgende aan:
- Lijst van ingrediënten
- THT datum of TGT datum en bewaaradvies
- Keurmerken
- Claims
- Nutri-Score
- Referentie-inname
- Product beschrijving
- Voedingswaardetabel
- Netto hoeveelheid
- Allergenen
- Waar het product vandaan komt, zo bevat bijvoorbeeld bruine Basmati rijst uit Pakistan en India minder arseen dan bruine rijst uit andere aziatische landen
Je hebt waarschijnlijk al eerder enkele van deze aspecten opgemerkt, terwijl anderen mogelijk nieuw voor je zijn. Ik zal verder ingaan op de onderdelen die je op etiketten terug kunt vinden, die van belang zijn bij het begrijpen hiervan
Ingrediëntenlijst lezen
Het lezen van de ingrediëntenlijst is een belangrijk onderdeel van etiketten lezen. Het geeft je inzicht in wat er daadwerkelijk in een product zit. Bij het lezen van de ingrediëntenlijst zie je altijd de ingrediënten met de hoogste hoeveelheid bovenaan staan. Dit betekent dat het eerste ingrediënt het meest aanwezig is en het laatste ingrediënt het minst.
Een kortere ingrediëntenlijst duidt vaak op een gezonder product, maar je moet ook letten op ongewenste toevoegingen zoals kunstmatige kleur- en smaakstoffen, conserveermiddelen en toegevoegde suikers. Voor mensen met speciale dieetbehoeften, zoals gluten- of lactose-intolerantie, is het helemaal van belang om de ingrediëntenlijst zorgvuldig te lezen om allergenen te identificeren.
Essentiële tips voor het lezen van de ingrediëntenlijst
- Begin met het lezen van de ingrediëntenlijst. Dit is waar je een gedetailleerd overzicht krijgt van de ingrediënten die in het product aanwezig zijn.
- Let op de volgorde van de ingrediënten. De ingrediënten worden vermeld in volgorde van hoeveelheid, dus het eerste ingrediënt is het meest aanwezig.
- Vermijd producten waarvan de ingrediëntenlijst vol zit met onbekende of moeilijk uit te spreken ingrediënten. Kies liever voor producten met herkenbare en natuurlijke ingrediënten.
- Wees alert op de aanwezigheid van ongewenste toevoegingen zoals kunstmatige kleur- en smaakstoffen, conserveermiddelen en toegevoegde suikers.
- Controleer of er allergenen in het product aanwezig zijn.
Veelvoorkomende ingrediënten die je niet in een product wilt hebben
Bij het lezen van de ingrediëntenlijst is het belangrijk om te letten op veelvoorkomende ingrediënten die minder gezond zijn. Enkele voorbeelden hiervan zijn toegevoegde suikers, zoals glucose-fructosestroop of maltodextrine, kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam of sucralose.
Om hun producten verleidelijker te laten lijken, grijpen fabrikanten vaak naar alternatieve bestanddelen dan normale suiker. Het kan daardoor lijken alsof er geen suiker in zit, maar in de praktijk is dat vaak wel zo. Daarnaast dien je te letten op transvetten zoals gehydrogeneerde oliën, kunstmatige kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen zoals natriumbenzoaat. Het vermijden van deze ingrediënten kan bijdragen aan een gezondere voedingskeuze.
Lijst van ingrediënten en tabel met voedingswaarden
Bij het evalueren van een voedings-etiket dien je naast te letten op de lijst van ingrediënten ook de tabel met voedingswaarden te raadplegen. Deze geeft je informatie over de aanwezige de hoeveelheden van de voedingsstoffen en hun waarde
In de tabel met voedingsinformatie staat de volgende data vermeld: de hoeveelheid kilocalorieën, eiwitten, vetstoffen, verzadigde vetten, koolhydraten, suikers en zout aanwezig in een product per 100 gram of 100 milliliter (en ook per portie). Vezels staan er niet altijd op, maar behoren toch tot de informatie over de voedingswaarde.
Als je deze elementen samenbrengt, kun je vaststellen of het product een gezonde optie is of een minder gezonde.
THT-datum en TGT-datum
Wat is het onderscheid tussen een ten minste houdbaar tot-datum en een te gebruiken tot-datum?
De datum ‘Ten minste Houdbaar Tot’ (THT) vind je vooral op producten die een langere houdbaarheid hebben. Het kan zijn dat de kwaliteit van het artikel na deze datum minder wordt, maar het betekent niet dat het voedsel meteen bedorven is. Het is over het algemeen nog veilig om het product na de THT-datum te consumeren.
De “Te Gebruiken Tot” datum verschijnt overwegend op snel bederfelijke goederen die koeling vereisen. Na deze datum bestaat er een kans op ziekte. Je vindt deze aanduiding op waren zoals vlees, vis en gesneden groente. Het is onverstandig om voedingsmiddelen nog te eten na het verstrijken van de TGT-datum.
Claims
Een voedingsclaim geeft een positieve uitspraak weer over de inhoud van een specifiek product. Een dergelijke claim is een geverifieerd statement over een kenmerk van een product, bijvoorbeeld dat het rijk is aan vezels, vrij van suiker, laag in zoutgehalte of zonder zout. Hierboven heb je dus reeds enkele van deze claims kunnen zien.
Voedingsproducten kunnen niet zomaar een gezondheidsclaim dragen; ze moeten aan bepaalde voorwaarden voldoen. Dat een product een bepaalde claim heeft, wil nog niet zeggen dat het daarmee gezond is. Neem bijvoorbeeld een koekje verrijkt met extra calcium; dit kan nog steeds een hoog aantal calorieën, suiker of verzadigde vetten bevatten. Laat je dus niet voor de gek houden door claims als: , puur natuur, bron van vezels, arm aan vet of light. Controleer altijd de lijst van ingrediënten en de voedingswaardetabel.
Ontcijferen van marketingclaims op verpakkingen
Het is belangrijk om marketingclaims op verpakkingen te kunnen ontcijferen, zodat je als consument niet misleid wordt. Sommige claims kunnen namelijk erg verleidelijk klinken, maar ze zijn niet altijd waarheidsgetrouw. Hier zijn enkele tips om marketingclaims op verpakkingen te ontcijferen:
- Lees de claims kritisch: Wees sceptisch en vraag je af of de claim realistisch is. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat vaak ook zo.
- Zoek naar specifieke informatie: Een goede marketingclaim zou ondersteund moeten worden door specifieke informatie, zoals studies of percentages. Als dit ontbreekt, is het mogelijk een loze claim.
- Controleer de ingrediëntenlijst: Soms kan een product een gezonde claim hebben, maar de ingrediëntenlijst kan nog steeds ongezonde of twijfelachtige ingrediënten bevatten. Laat je niet misleiden door enkel de claim.
- Vergelijk met andere merken: Vergelijk de claims van verschillende merken om te zien of er grote verschillen zijn. Als een merk claimt de gezondste optie te zijn, maar andere merken hebben vergelijkbare claims, dan is het belangrijk om wat dieper te graven.
- Raadpleeg betrouwbare bronnen: Als je twijfelt over een marketingclaim, zoek dan naar informatie van betrouwbare bronnen zoals voedingsdeskundigen, wetenschappelijke studies of erkende keurmerken.
Het ontcijferen van marketingclaims is belangrijk om ervoor te zorgen dat je als bewuste consument de juiste keuzes maakt bij het kopen van voedsel. Wees kritisch, doe je onderzoek en laat je niet misleiden door mooie woorden op de verpakking.
Keurmerken
Keurmerken op voedingsetiketten kunnen consumenten helpen bij het maken van bewuste keuzes. Keurmerken zoals het biologisch keurmerk, het Fairtrade-keurmerk en het MSC-keurmerk geven aan dat het product voldoet aan bepaalde duurzaamheids- of kwaliteitsnormen. Let echter op dat sommige claims op verpakkingen puur marketingtrucs kunnen zijn. Het is belangrijk om de betekenis en validiteit van keurmerken te begrijpen voordat je ze als leidraad gebruikt bij je aankopen.
Betekenis en validiteit van keurmerken op etiketten
Keurmerken op voedingsetiketten geven aan dat het product aan bepaalde duurzaamheids- of kwaliteitsnormen voldoet. Het is belangrijk om de betekenis en validiteit van deze keurmerken te begrijpen voordat je ze als leidraad gebruikt bij je aankopen. Sommige keurmerken worden toegekend door onafhankelijke organisaties met strenge criteria, terwijl andere keurmerken mogelijk minder betrouwbaar zijn. Het is aan te raden om jezelf te informeren over de betrouwbaarheid, onafhankelijkheid en controle van de organisatie achter het keurmerk voordat je vertrouwt op de claims op het etiket.

Allergenenidentificatie
Het identificeren van allergenen op etiketten is van groot belang voor mensen met voedselallergieën of -intoleranties. Door allergenen duidelijk op het etiket te vermelden, kunnen consumenten veilig voedsel selecteren dat geschikt is voor hun dieet. Het helpt ook bij het voorkomen van ernstige allergische reacties en zorgt voor gemoedsrust bij de consument. Het is essentieel om de ingrediëntenlijst zorgvuldig te lezen en op zoek te gaan naar mogelijke allergenen voordat je een product koopt.
Belang van het identificeren van allergenen op etiketten
Het identificeren van allergenen op etiketten is van groot belang voor mensen met voedselallergieën of -intoleranties. Door allergenen duidelijk op het etiket te vermelden, kunnen consumenten veilig voedsel selecteren dat geschikt is voor hun dieet. Het helpt ook bij het voorkomen van ernstige allergische reacties en zorgt voor gemoedsrust bij de consument. Het is essentieel om de ingrediëntenlijst zorgvuldig te lezen en op zoek te gaan naar mogelijke allergenen voordat je een product koopt.
Veelvoorkomende allergenen en hun benamingen
Bij het lezen van etiketten is het belangrijk om bewust te zijn van de meest voorkomende allergenen en hun benamingen. De volgende allergenen worden vaak aangetroffen in voedselproducten en moeten zorgvuldig worden geïdentificeerd op etiketten:
- Gluten: kan aanwezig zijn in tarwe, rogge, gerst of haver.
- Melk: kan worden vermeld als melk, lactose, caseïne of wei.
- Eieren: worden meestal vermeld als eieren of albumine.
- Vis: kan worden vermeld als vis of schaaldieren.
- Noten: kunnen worden vermeld als amandelen, hazelnoten, walnoten, cashewnoten of pistachenoten.
- Soja: kan worden vermeld als soja of sojalecithine.
- Schaaldieren: kunnen worden vermeld als garnalen, krabben, kreeften of mosselen.
- Pinda’s: worden meestal vermeld als pinda’s of arachideolie.
- Sesamzaad: kan worden vermeld als sesamzaad of sesamolie.
- Sulfieten: kunnen worden vermeld als sulfieten, sulfietdioxide of zwaveldioxide.
Het is belangrijk om deze allergenen te herkennen en te vermijden als je een voedselallergie of -intolerantie hebt. Zorg ervoor dat je de ingrediëntenlijst zorgvuldig leest en de mogelijke benamingen van deze allergenen begrijpt.
Wat is de Nutri-Score classificatie op het etiket?
De Nutri-Score classificatie is gebaseerd op een kleurenschaal met vijf categorieën, variërend van groen (A) tot rood (E). Producten met een groene kleur worden als gezonder beschouwd, terwijl producten met een rode kleur minder gezond zijn. Naast de kleur wordt elke categorie ook vertegenwoordigd door een letter, om het gemakkelijker te maken de classificatie te begrijpen. Het doel is om consumenten snel en eenvoudig inzicht te geven in de voedingswaarde van een product.
Hoe wordt de Nutri-Score berekend en toegepast?
De Nutri-Score wordt berekend door middel van een puntensysteem. Producten krijgen pluspunten voor goede voedingsstoffen, zoals vezels, eiwitten, groenten, fruit, noten en peulvruchten. Daarentegen krijgen ze minpunten voor minder goede voedingsstoffen, zoals een hoge hoeveelheid energie, verzadigd vet, suiker en zout. Fabrikanten kunnen de Nutri-Score beïnvloeden door bijvoorbeeld extra vezels aan een product toe te voegen. De Nutri-Score wordt op de verpakking van het product weergegeven en helpt consumenten bij het maken van bewuste voedingskeuzes.
Kritiek op de Nutri-Score als indicator van gezondheid
De Nutri-Score heeft ook te maken met kritiek als het gaat om het fungeren als een indicator van gezondheid. Sommige critici beweren dat het systeem te veel nadruk legt op de hoeveelheid calorieën en niet voldoende rekening houdt met andere belangrijke voedingsstoffen, zoals vitaminen, mineralen en antioxidanten. Bovendien kan de Nutri-Score misleidend zijn, omdat bepaalde producten met een gezonde score nog steeds andere negatieve aspecten kunnen hebben, zoals bewerkte ingrediënten of toegevoegde suikers. Het is belangrijk om de Nutri-Score in combinatie met andere factoren te gebruiken bij het beoordelen van de gezondheid van een product.
- Voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en antioxidanten worden niet volledig meegenomen in de Nutri-Score.
- Producten met een gezonde score kunnen nog steeds andere negatieve aspecten hebben, zoals bewerkte ingrediënten en toegevoegde suikers.
- Het is belangrijk om de Nutri-Score te combineren met andere criteria bij het beoordelen van de gezondheid van een product.

Samenvatting voor bewuste consumenten bij het lezen van etiketten
- Lees altijd de ingrediëntenlijst. De volgorde van de ingrediënten geeft aan hoeveel er van elk ingrediënt in het product zit. Hoe hoger een ingrediënt op de lijst staat, hoe meer ervan in het product aanwezig is. Probeer producten te kiezen met een kortere ingrediëntenlijst, omdat dit vaak betekent dat ze minder toegevoegde en bewerkte ingrediënten bevatten.
- Let op de voedingswaardetabel. Deze tabel bevat belangrijke informatie over de voedingswaarde van het product, zoals de hoeveelheid calorieën, vet, suiker, vezels en eiwitten. Vergelijk de voedingswaarden van verschillende producten om de gezondste keuze te maken.
- Identificeer allergenen. Zorg ervoor dat je eventuele allergenen op het etiket controleert, vooral als je allergisch bent voor bepaalde ingrediënten zoals pinda’s, gluten of melk. Fabrikanten zijn verplicht allergenen duidelijk op het etiket te vermelden.
- Begrijp de houdbaarheidsdatum en bewaarvoorschriften. Controleer de houdbaarheidsdatum om ervoor te zorgen dat het product nog veilig is om te consumeren. Let ook op de bewaarvoorschriften, zoals het koel bewaren van producten die gevoelig zijn voor bederf.
- Wees kritisch ten opzichte van keurmerken en marketingclaims. Niet alle keurmerken op etiketten zijn betrouwbaar, dus doe wat onderzoek om te begrijpen wat een specifiek keurmerk betekent. Let ook op vage marketingclaims zoals “gezond”, “natuurlijk” of “light”, omdat deze termen niet altijd goed gedefinieerd zijn.
- Blijf op de hoogte en raadpleeg betrouwbare bronnen. Etiketten en voedingsrichtlijnen kunnen veranderen, dus zorg ervoor dat je op de hoogte blijft van de laatste informatie en richtlijnen. Raadpleeg betrouwbare bronnen zoals voedingsdeskundigen, gezondheidsorganisaties en overheidswebsites voor up-to-date advies.
Het lezen van etiketten is belangrijk omdat het consumenten helpt om bewustere keuzes te maken over wat ze in hun lichaam stoppen. Door de ingrediëntenlijst en voedingswaardetabel te lezen, krijgen consumenten inzicht in de samenstelling en voedingswaarde van het product. Dit stelt hen in staat om producten te vergelijken en de gezondste optie te kiezen.
Als je allergisch bent voor bepaalde ingrediënten, is het belangrijk om de ingrediëntenlijst zorgvuldig te controleren. Fabrikanten zijn verplicht om allergenen duidelijk op het etiket te vermelden. Als je een allergie hebt, vermijd dan producten waarin het allergeen voorkomt. Als je twijfelt, raadpleeg dan een voedingsdeskundige of het product veilig is om te consumeren.
Niet alle keurmerken op etiketten zijn betrouwbaar, dus het is belangrijk om wat onderzoek te doen. Raadpleeg betrouwbare bronnen zoals voedingsdeskundigen, gezondheidsorganisaties en overheidswebsites om informatie te vinden over specifieke keurmerken. Ze kunnen je helpen begrijpen wat een bepaald keurmerk inhoudt en of het betrouwbaar is.
Het is belangrijk om de houdbaarheidsdatum op het etiket te controleren voordat je een product consumeert. Als de houdbaarheidsdatum “te gebruiken tot” is verstreken, is het veiliger om het product niet te consumeren, omdat het de kwaliteit of veiligheid ervan kan beïnvloeden. Gooi het product weg om het risico op voedselvergiftiging te vermijden. Producten met een houdbaarheidsdatum “Ten minste Houdbaar Tot’ (THT) zijn nog prima te gebruiken.
De informatie op etiketten en voedingsrichtlijnen kan veranderen, dus het is belangrijk om op de hoogte te blijven. Raadpleeg betrouwbare bronnen zoals voedingsdeskundigen, gezondheidsorganisaties en overheidswebsites voor de laatste informatie en richtlijnen. Blijf geïnformeerd en zorg ervoor dat je up-to-date kennis hebt om gezonde en bewuste keuzes te maken bij het kopen van voedingsmiddelen.